Τι είναι η απλούστευση;
Η απλούστευση της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ) αποτελεί μέρος της συνολικής στρατηγικής της ΕΕ για τη βελτίωση της νομοθεσίας. Η ΕΕ έχει ως στόχο την απλούστευση και τη μείωση της ενωσιακής νομοθεσίας, όπου αυτό είναι δυνατό, τον περιορισμό της γραφειοκρατίας και τη μείωση του κανονιστικού φόρτου για τις επιχειρήσεις και τους πολίτες.
Το πρώτο σχέδιο δράσης για την απλούστευση της ΚΓΠ δημοσιεύθηκε το 2006. Έκτοτε, η ΚΓΠ απλουστεύεται συνεχώς. Επιπλέον, σημειώθηκαν σημαντικές μεταρρυθμίσεις της ΚΓΠ, με την πιο πρόσφατη το 2013. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές εξασφαλίζουν ότι η ΚΓΠ ανταποκρίνεται στις προκλήσεις με τις οποίες βρίσκεται αντιμέτωπος ο γεωργικός τομέας. Η μεταρρύθμιση του 2013 αποτέλεσε μια συνολική μεταρρύθμιση επικεντρωμένη σε τρεις προτεραιότητες:
βιώσιμη παραγωγή τροφίμων
βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων
ισορροπημένη ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών
Ο νέος Επίτροπος της ΕΕ αρμόδιος για θέματα γεωργίας και αγροτικής ανάπτυξης, κ. Phil Hogan, έχει θέσει την απλούστευση της ΚΓΠ ως κορυφαία προτεραιότητα της ΕΕ για το 2015. Ειδικότερα, επιθυμεί να δοθεί έμφαση σε τομείς όπου η εφαρμογή των πολιτικών της ΚΓΠ χρήζει βελτιώσεων.
Ο ρόλος του Συμβουλίου είναι να διασφαλίζει ότι λαμβάνονται υπόψη οι σχετικές παρατηρήσεις των κρατών μελών και ότι τα κράτη μέλη συμμετέχουν στη διαδικασία απλούστευσης.
Γιατί η απλούστευση θεωρείται απαραίτητη;
Η τελευταία μεταρρύθμιση της ΚΓΠ βελτίωσε το κανονιστικό περιβάλλον του γεωργικού τομέα. Ωστόσο, αυτή ήταν η πρώτη φορά που η μεταρρύθμιση της ΚΓΠ εγκρίθηκε με βάση τη συνήθη νομοθετική διαδικασία, στο πλαίσιο της οποίας το Συμβούλιο συννομοθετεί με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Λόγω αυτής της τροποποίησης καθώς και του εύρους της μεταρρύθμισης, η διαδικασία αποδείχθηκε πολύπλοκη. Αυτό ισχύει κυρίως για ορισμένους τομείς όπως ο οικολογικός προσανατολισμός των ενισχύσεων των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, μεταξύ άλλων, με την καθιέρωση περιβαλλοντικά ορθών γεωργικών πρακτικών, όπως λ.χ. η διαφοροποίηση των καλλιεργειών και η διατήρηση των πλούσιων σε βιοποικιλότητα χαρακτηριστικών του τοπίου και της ελάχιστης επιφάνειας των μόνιμων χορτολιβαδικών εκτάσεων.
Ως εκ τούτου, τα θεσμικά όργανα της ΕΕ επιθυμούν πλέον να εξετάσουν τα συμφωνημένα, να εντοπίσουν σημεία που χρήζουν βελτίωσης, βραχυπρόθεσμα ή μεσοπρόθεσμα, και να συναγάγουν συμπεράσματα σχετικά με το τι θα μπορούσε να γίνει καλύτερα την επόμενη φορά. Αρχικά, το έργο θα επικεντρωθεί κυρίως στις κατ’ εξουσιοδότηση και εκτελεστικές πράξεις, ήτοι στις πράξεις οι οποίες βοηθούν στη θέσπιση των λεπτομερών κανόνων που απαιτούνται για την εφαρμογή της μεταρρυθμισμένης ΚΓΠ.
Η απλούστευση του πλαισίου για όλους τους παράγοντες που εμπλέκονται στην ΚΓΠ θα συμβάλει στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας του γεωργικού τομέα της ΕΕ. Επιπλέον, η απλούστευση του κανονισμού για την ΚΓΠ θα συμβάλει στηνεξοικονόμηση χρόνου και στη μείωση των δαπανών για τους γεωργούς, τους οικονομικούς φορείς και τις δημόσιες αρχές που είτε καλούνται να συμμορφώνονται με τους κανόνες είτε συμμετέχουν στη διαχείριση της ΚΓΠ.
Αναλυτικότερα
Οι συζητήσεις σχετικά με την απλούστευση βρίσκονται σε εξέλιξη στην Επιτροπή, το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο. Ο αρμόδιος για θέματα γεωργίας και αγροτικής ανάπτυξης Επίτροπος της ΕΕ δήλωσε ότι θα επανεξετάσει τους κανόνες που διέπουν τις περιοχές οικολογικής εστίασης καθώς και οποιαδήποτε άλλη πτυχή του καθεστώτος βασικής ενίσχυσης που είναι σε θέση να βελτιώσει τη ζωή των γεωργών. Ανέφερε επίσης ότι υπάρχουν περισσότεροι από 200 άλλοι κανονισμοί της Επιτροπής για τους οποίους εξετάζεται η δυνατότητα απλούστευσης.
Η Επιτροπή επεσήμανε τους εξής τομείς στους οποίους θα μπορούσαν να απλουστευθούν οι κανόνες:
κάθε νέα ή τρέχουσα πρόταση πρέπει να συμβάλλει στον στόχο της απλοποίησης
οι κανονισμοί της Επιτροπής για την εφαρμογή της ΚΟΑ (Κοινή οργάνωση αγοράς) πρέπει να αναθεωρηθούν προκειμένου να μειωθεί ο αριθμός τους
οι κανόνες για τις περιοχές οικολογικής εστίασης στο πλαίσιο των άμεσων ενισχύσεων θα πρέπει να επανεξεταστούν μετά το πρώτο έτος εφαρμογής
οι κανόνες που διέπουν τις γεωγραφικές ενδείξεις πρέπει να εξεταστούν αναλυτικά ώστε να διασφαλιστεί ότι είναι όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικοί και απλοί
Πολλά κράτη μέλη επεσήμαναν επίσης ότι ο οικολογικός προσανατολισμός της ΚΓΠ πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα της διαδικασίας απλούστευσης.
Η Επιτροπή μέχρι στιγμής έχει υποβάλει λίγες μόνο συγκεκριμένες νομοθετικές προτάσεις για την απλούστευση της ΚΓΠ. Επί του παρόντος, διαβουλεύεται με τα κράτη μέλη σε επίπεδο υπουργών και εμπειρογνωμόνων, με σκοπό τη συγκέντρωση στοιχείων σχετικά με την εφαρμογή της νέας ΚΓΠ και τον εντοπισμό κανόνων που θα μπορούσαν να απλουστευθούν στο εγγύς μέλλον. Προτεραιότητα πρέπει να δοθεί αφενός στους τομείς που προκαλούν τη μεγαλύτερη ανησυχία στους γεωργούς και σε άλλους δικαιούχους και αφετέρου στους τομείς που θα επωφεληθούν περισσότερο από τη μείωση των διοικητικών επιβαρύνσεων.
Επιπλέον, η Επιτροπή έχει ξεκινήσει μία διαδικασία εσωτερικού ελέγχου ολόκληρου του γεωργικού κεκτημένου, ήτοι του συνόλου της ενωσιακής νομοθεσίας που αφορά την ΚΓΠ. Μεταξύ άλλων, θα εξετασθούν:
η τήρηση της αρχής της επικουρικότητας
οι άμεσες πληρωμές, τα μέτρα για την αγορά και η πολιτική ποιότητας
οι επιλογές εφαρμογής των κρατών μελών στους τομείς των άμεσων πληρωμών και της αγροτικής ανάπτυξης
Λαμβάνοντας υπόψη τις συνεισφορές του Συμβουλίου και του Κοινοβουλίου, τα αποτελέσματα της αναλυτικής αυτής εξέτασης θα συμβάλουν στον εντοπισμό των τομέων που επιδέχονται βελτίωση και απλούστευση.
Εργασίες στο Συμβούλιο
Με τις νέες κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις —με τις οποίες ενδυναμώνεται ο ρόλος της Επιτροπής— που χρησιμοποιούνται για τον καθορισμό πολλών πτυχών της μεταρρυθμισμένης ΚΓΠ, πολλά κράτη μέλη αισθάνονται ότι αποδυναμώνεται ο ρόλος τους στη διαδικασία. Ως εκ τούτου, το Συμβούλιο επιδιώκει να διασφαλίσει τη συμμετοχή των υπουργών γεωργίας και των εθνικών αντιπροσώπων στην απλούστευση.
Μια πρώτη συζήτηση για την απλούστευση πραγματοποιήθηκε στη σύνοδο του Συμβουλίου Γεωργίας και Αλιείας στις 15-16 Δεκεμβρίου 2014. Η Επιτροπή είχε επίσης την ευκαιρία να παρουσιάσει τα βασικά στοιχεία του προγράμματος απλούστευσης.
Οι υπουργοί πραγματοποίησαν επίσης συζήτηση προσανατολισμού σχετικά με την απλούστευση της ΚΓΠ κατά τη σύνοδο του Συμβουλίου Γεωργίας και Αλιείας της 16ης Μαρτίου 2015. Κατά τη συζήτηση, οι υπουργοί συζήτησαν θέματα σχετικά με την πρόσφατη θέση σε εφαρμογή της μεταρρυθμισμένης ΚΓΠ και καθόρισαν τους τομείς στους οποίους πρέπει να εφαρμοστεί η διαδικασία απλούστευσης κατά προτεραιότητα. Τα κυριότερα θέματα που επισημάνθηκαν ήταν τα μέτρα οικολογικού προσανατολισμού και οι έλεγχοι.